وقتی صحبت از باغ گیاه شناسی ملی می‌شود، در واقع یکی از بزرگترین باغ های گیاه شناسی جهان مطرح است که توانسته مجموعه ای از گیاهان بومی و غیر بومی را شامل شود. این باغ دارای فضای باز و گلخانه بوده و بیش از 3000 پونه گیاهی را پرورش داده است. گیاهان درختچه ای، بوته ای و درختی در این باغ قرار دارند. بخش هایی در باغ گیاه شناسی ملی وجود دارد که مخصوص گیاهان دارویی و صنعتی است و بخش های دیگر در خصوص گیاهان پیازدار ایران طراحی شده است. مجموعه شامل باغ های نمایشی، آبشار و دریاچه های کوچک و بزرگ و فضای سبز بکر است.

بیشتر بخوانید: دریاچه شهدای خلیج فارس منطقه ای چهار فصل

باغ گیاه شناسی ملی در یک نگاه

طبیعت و گونه های گیاهی کل دنیا در باغ گیاه شناسی ملی گردآوری شده است. این باغ هم یک فضای گردشگری طبیعی در تهران بوده و هم از نظر پژوهشی گزینه خوبی محسوب می‌شود. در این بخش گونه های در حال انقراض گیاهان که شاید هیچ کجای دنیا وجود ندارد، دیده شود. اهمیت علمی باغ گیاه شناسی بسیار زیاد است و سبب شهرت منطقه 22 تهران شده است.

عملیات احداث باغ گیاه شناسی ملی مربوط به سال 1347 خورشیدی است که به نوعی در منطقه ای در مراتع مربوط به چیتگر در نزدیکی اتوبان تهران-کرج فراهم شد. طراحی باغ به صورت 4 بخشی است. در مرکز باغ یک میدان بزرگ قرار دارد و شامل 4 بلوار اصلی است که به هر سمت کشیده شده است. باغ گیاه شناسی ملی در لیست 10 باغ برتر در دنیا قرار دارد.

بیش از 3000 گونه از ارزشمندترین گیاهان درختی در این بخش وجود دارد، گیاهانی که بوته ای و درختچه ای هستند و به نوعی بر شرایط علمی نگهداری می‌شوند. یک سری گیاهان زاگرسی و البزری و خزری نیز در این مجموعه دیده می‌شوند.

این بخش شامل گیاهانی از رویشگاه های جهان شامل مناطق اروپایی و آسیایی و آمریکایی بوده است. کارشناسان این مجموعه در تلاش هستند برخی از گیاهانی که در حال انقراض هستند را به واسطه روش های بازآوری به رشد مجدد برسانند.

بیشتر بخوانید: پارک جنگلی چیتگر در منطقه 22 تهران

بخش بندی مختلف باغ گیاه شناسی ملی

گیاهان حوزه دریای خزر: این بخش اینقدر جذاب است که انگار پا به جنگل های شمال گذاشته اید. خاکی که برای این بخش در نظر گرفته شده است از خود شمال آورده شده است. ساخت ناحیه خزری در این باغ مربوط به سال 1351 است. یک سری گیاهان به این بخش اضافه شده است. به طور کلی 64 گونه درختی وجود دارد که هر یک شامل موقعیت نگهداری مخصوصی هستند.

گیاهان حوزه کوه البرز: در این بخش بیش از 240 گونه گیاهان مختلف دیده می‌شود که به نوعی گیاهان نگهداری شده مربوط به دامنه های جنوبی رشته کوه های البرز است. در این بخش موقعیت نگهداری گیاهان وابسته به حساسیت گیاهان است.

رویشگاه ایرانی: بخشی در باغ گیاه شناسی ملی منطقه 22 تهران وجود دارد که به واسطه درختان پسته وحشی بسیار شهرت یافته است. در این بخش گیاهان مربوط به بخش بادام وحشی و ارس نیز وجود دارد. جنگل های شمال غرب و شمال شرق و همینطور رویشگاه های ارتفاعات جنوبی نیز در این بخش وجود دارد که در قالب شبیه سازی شده دیده می‌شود.

گیاهان رویشگاه اروپایی: یک بخش بسیار زیبا در باغ گیاه شناسی ملی وجود دارد که مربوط به گیاهان حوزه دریای مدیترانه در اروپا است. پوشش گیاهی این بخش با همه بخش ها فرق دارد و گیاهان در اشکال مختلف طراحی شده اند. این منطقه در فصل بهار بی نظیر است و رویش صد در صد گیاهی دیده می‌شود.

گیاهان کوزه کوه زاگرس: این بخش از سال 1367 در باغ گیاه شناسی ملی تاسیس شد و به طور کلی شامل فضای 3 هکتاری است. در این بخش گیاهان مختلف وجود دارد. بیش از 42 گونه درختی وجود دارد که در حدود 30 نوع پوشش گیاهی علفی را شامل می‌شود. این محدوده بسیار سرسبز و جذاب است.

گیاهان چینی و ژاپنی: در داخل باغ ملی گیاه شناسی منطقه 22 تهران باغ هایی شبیه سازی شده است که مربوط به چین و ژاپن است. در این قسمت پل های چوبی خاصی دیده می‌شود که بر روی آب قرار دارند و به نوعی مشهورترین گیاهان بخش ژاپنی و چینی محسوب می‌شود. این بخش شامل گیاهان بامبو هستند که بخش بسیار گران قیمت در باغ گیاه شناسی ملی محسوب می‌شود.

بیشتر بخوانید: پروژه شهر بازی هزار و یک شهر در منطقه 22 تهران

مجموعه میوه های بومی باغ گیاه شناسی ملی

یکی از بخش های مهم باغ گیاه شناسی ملی مربوط به باغ میوه های بومی در سال 74 است. این باغ مربوط به زمینی به مساحت 4.5 هکتار است. این بخش در باغ گیاه شناسی یکی از بهترین مکان های مورد تحقیق پژوهشگران محسوب می‌شود. هدف از این باغ در نظر گرفتن ارقام بومی مختلف است و شامل درختان میوه است. در واقع مجموعه ای از درختان در این بخش وجود دارد که شامل میوه های بومی و ریخت شناسی بوده و همینطور سبب حفظ ذخیره ژنتیکی خاص شده و سبب می‌شود که گونه های میوه بومی در حال انقراض به طور علمی تکثیر شود.

وضعیت کاشت درختان میوه در این بخش به دو قسمت است، قسمت اول شامل هسته داران و قسمت دوم شامل دانه داران است که در دو محور جنوب به سمت شمال در نظر گرفته می‌شود. حجم توده های درختی در این بخش رعایت شده است و همینطور تاج پوشش و زمان گل دهی نیز به طور دقیق ارزیابی شده است. رقم جمع آوری شده برای این باغ 346 رقم اعلام شده است و در نهایت تعداد اصله درخت نیز به 845 درخت رسیده است.

در این باغ میوه های ازگیل، انار، آلبالو و آلو و به و همینطور سایر میوه ها مانند زردآلو و سیب و زیتون و سنجد و گلابی وجود دارد.

در بخش شمالی این باغ یک منطقه مخصوص ذخیره آب وجود دارد که شامل رودخانه ای است که از آن منشعب شده است و از قسمت میانی باغ گذر می‌کند. این رودخانه در نهایت به دریاچه خزر ختم می‌شود که در مجموعه جنگلی رویشگاه خزر قرار دارد. گل های زینتی این بخش بسیار خاص هستند.

رویشگاه های جهانی باغ گیاه شناسی ملی

رویشگاه قفقاز یکی از بخش های جذاب باغ گیاه شناسی ملی است که با  مساحت 3 هکتاری خود توانسته شهرت زیادی داشته باشد. این بخش در کنار قطعه خزر قرار دارد و در آن کاشت گیاهان قفقاز صورت می‌گیرد. این بخش شامل فضای پیاده روی سنگفرش شده است و می‌توانید از فضای دل انگیز موجود عکسبرداری کنید. درختان بلند مازو در بخش شمال و شرق این منطقه قرار دارند و مجموعه رویشی افرا نیز مربوط به بخش های غرب و جنوب غربی است. بخش شمال غربی این مجموعه نیز شامل درختان بارانک است. اگر به قسمت جنوب شرقی تا شمال این بخش دقت کنید درختان نمدار کاشته شده اند که فضایی جذاب را شامل شده است.

رویشگاه هیمالیا مربوط به قطعه زمینی است که مساحتی در حدود 3 هکتار بوده و در بخش شرقی باغ گیاه شناسی ملل منطقه 22 تهران قرار دارد. این بخش به صورت کلکسیونی از گیاهان خاص است که بازدید آن برای عموم آزاد است. این بخش شامل تنوع گیاهی زیادی است و گونه های خارجی را شامل می‌شود که با شرایط آب و هوایی ایران نیز سازگار هستند. بررسی و تحقیق بر روی گونه های جدید نیز توسط محققین صورت می‌گیرد.

چمن زارهای آمریکا: این بخش شامل کلکسیون های گیاهانی از آمریکا هستند  که به صورت درختی و درختچه ای و گیاهان علفی هستند. مساحت ای بخش 1.4 هکتار است. این بخش در سال 84 شروع به کار کرده است و بیش از 40 گیاه یک ساله تا چند ساله را در بر می گیرد. در این بخش 35 گونه گیاهی وجود دارد که با شرایط محیطی سازگار است. گلدهی این بخش از بهار تا پاییز است.

باغ سازی خاور دور بخشی مربوط به گیاهان چینی و ژاپنی است که مانند سبک باغ سازی ایرانی است و به نوعی به صورت مینیاتوری طراحی شده است و در فضایی کم اجرا شده است. در این بخش هدف اصلی تقلید از طبیعت صورت گرفته است. جنگل کاری و توپوگرافی به صورت یک منظره طبیعی دنبال شده و در مقیاس کوچکتر ارزیابی شده است.

بیشتر بخوانید: پروژه ایران مال، بزرگترین مجتمع تجاری، تفریحی خاورمیانه

باغ گیاهان دارویی مجموعه گیاه شناسی ملی

در سال 73 بخشی به مساحت 5 هکتار در فضای باغ گیاه شناسی ملی احداث شد که امروزه از آن به عنوان محدوده گیاهان دارویی یاد می شود. 13 سال طول کشید تا این بخش محوطه سازی شود و دسترسی به باغ و و سایر بخش ها صورت بگیرد. اصلاح خاک بستر کاشت این بخش بسیار موضوع مهمی بوده و سیستم آبیاری تحت فشار نیز به روش بارانی در این بخش دیده شده است.

تنوع گیاهی زیادی در این بخش دیده می‌شود و افراد ساکن شهرک مسکونی چیتگر اغلب برای بازدید از این بخش باغ گیاه شناسی ملی را انتخاب می‌کنند. گیاهان علفی این بخش با خواص علفی که دارند بسیار شناخته شده اند. این بخش شامل گیاهان معطر یا کاربری های صنعتی است. این بخش یکی از زیباترین و دلنوازترین چشم اندازهای باغ گیاه شناسی را شامل شده است. فرایند کاشت و نگهداری گیاهان در این بخش به صورت طبیعی شکل گرفته است. از دستگاه تقطیر برای رشد گیاهان دارویی استفاده شده است. جویباری در این بخش در بین گیاهان دیده می‌شود. گونه های گیاهی این بخش از 90 تیره تشکیل شده اند. به طور کلی عناصر تزئینی دیگری در این بخش دیده شده است که شامل نیلوفرهای آبی بوده و شامل ماهیان قرمز داخل برکه ها است. زیبایی این بخش به واسطه گل های رنگارنگ دو چندان شده است.

مجموعه صخره ای باغ گیاه شناسی ملی

یکی از بخش های قدیمی باغ گیاه شناسی ملی که ساکنین شهرک مسکونی چیتگر منطقه 22 تهران آن را به خوبی می‌شناسند، باغ صره ای است که شامل گیاهان زینتی خارجی است. در این بخش سه بخش صخره ای، آبشار و گیاهان نمایشی دیده می شود. باغ صخره ای این بخش شامل زمینی به شکل تپه ماهور بوده و به طور کلی شامل گونه های گیاهی مختلف است. این مجموعه شامل بخش هایی شامل برکه، آبشار دو متری و گیاهان آبزی خاص است. بیش از 200 گونه علفی در مجموعه وجود دارد که هر یک دارای خواص مربوط به خود هستند.

باغ سیستماتیک مجموعه گیاه شناسی ملی

مساحت بخش سیستماتیک باغ گیاه شناسی ملی بیش از 8 هکتار است و در آن گیاهانی از تیره های مختلف دیده می شود اما نظمی که در این بخش می بینید شما را شگفت زده می‌کند. سیستم طبقه بندی به کار رفته به صورتی است که سیر تکاملی هر گیاه در سریع ترین حالت قرار بگیرد. به طور کلی موقعیت این منطقه بر اساس گروه های گیاهی از کهن به جدید دیده می شود. موقعیت گیاهان به کار رفته در این بخش با سایر بخش ها فرق دارد. موقعیتی پر از فضای جذاب که از نظر گیاهشناسی بسیار رشد داشته است.

ارزش آموزشی و تحقیقاتی باغ سیستماتیک بسیار زیاد است و وابسته به شرایط مخصوصی است. در این مجموعه بیش از 600 گونه از 100 تیره گیاهی دیده می‌شود. دانشجویان رشته علوم کشاورزی و علوم گیاهی این بخش را بهترین شرایط برای تحقیق در نظر می‌گیرند. این بخش برای بازدید عموم باز است و فضایی بکر و غیر تکراری دارد.

دسترسی به به باغ گیاه شناسی ملی

در صورتی که با وسیله نقلیه شخصی به سراغ باغ گیاه شناسی ملی می‌روید، می‌توانید وارد اتوبان تهران-کرج شوید و حواستان به تابلوی خروجی پیکان شهر باشد چون باید از خروجی این بخش بپیچید. در صورتی که دوست دارید از مترو برای بازدید از باغ گیاه شناسی ملی استفاده کنید می بایست در ایستگاه متروی ایران خودرو منتظر مترو باشید.

اگر قصد بازدید از باغ گیاه شناسی ملی منطقه 22 تهران دارید به شما پیشنهاد می‌کنیم فصل پاییز را انتخاب کنید، زیبایی گل و گیاهان در فصل نارنجی پوش پاییز بسیار جذاب است و همین طور می‌توانید در جشنواره پاییز و بهاره نیز شرکت کنید.

آدرس باغ گیاه شناسی ملی: اتوبان تهران-کرج، خروجی پیکان شهر، آزاد شهر، 20 متری سرو آزاد، بلوار باغ گیاه شناسی